Czym jest stres?
Stres jest naturalną reakcją organizmu na nietypowe sytuacje, do których nie jesteśmy przyzwyczajeni. Psy także odczuwają stres i wpływa on na ich zachowanie. Każdy pies jest inny, więc te same bodźce mogą wywołać stres u jednego osobnika, a u innego już nie i na odwrót. Najważniejsze, aby umieć odczytywać wskazówki wysyłane przez czworonoga, dzięki którym możemy wcześniej zareagować. W tym poście przedstawię wam jak rozpoznać stres u psa, dzięki wysyłanym przez niego sygnałom.
Należy sobie uświadomić, że nasz stres = stres u psa. Nasz stres, powoduje pojawienie się podobnych emocji u psa, ponieważ jest on wrażliwy na panujący nastrój i dynamikę w domu. Lubię określenie, że zachowanie psa jest lustrem tego co się dzieje w domu. Zatem jeśli chcemy poćwiczyć z psem, ale mamy zły humor, jesteśmy zestresowani czy sfrustrowani – lepiej sobie ten raz odpuścić.
Jak organizm psa reaguje na stres:
Organizm psa po wystąpieniu sytuacji stresowej wraca do normy od 5 min. aż do 14 dni! Właśnie dlatego, jeśli pies w ostatnim czasie reaguje inaczej na różne rzeczy, może to być powiązane z wydarzeniem mającym miejsce nawet 2 tyg wcześniej. Sama reakcja na sytuację stresową wiążąca się z wyrzutem hormonów następuje maks po 15 minutach.
Jak rozpoznać stres u psa, czyli objawy stresu
Fizyczne
- ślinienie się
- jeżenie się
- szybka utrata sierści
- szybki oddech
- dyszenie
- biegunki/wymioty
- sztywność mięśni
- udawanie węszenia (węszenie działa uspokajająco)
- ziewanie
- ziajanie
- oblizywanie się
Behawioralne
- snucie się
- „głupawka”
- szczekanie
- szybkie zmiany zachowania
- agresja
- nadmierne gryzienie rzeczy
- zjadanie odchodów własnych/kamieni/orzechów
- samookaleczanie
- wrażliwość na bodźce
- zachowania obsesyjne (np. wylizywanie się, które jest uspokajające)
- chodzenie po łuku
- spowolnienie ruchu/zastygnięcie
- spoglądanie raz w jedną raz w drugą stronę
- odwracanie bokiem/tyłem wzroku/głowy
Takim klasycznym widocznym zachowaniem przestraszonego psa są tzw. oczy half moon czyli takie, w których widoczne są białka, ponieważ głowa stara się oddalić od czynnika stresującego, aby unikać kontaktu wzrokowego i przy tym uszy opuszczone mocno w dół.
Stres psa spowodowany przez nas
Podam kilka przykładów naszych zachowań powodujących stres u psa:
- Chwyt za kark (z łańcucha łowieckiego oznacza rozszarpywanie -> „chcę Cię zabić”)
- Brak wczesnej socjalizacji i habituacji (socjalizacja jest z ludźmi, a habituacja to oswajanie z rzeczami)
- Zła dieta/zmiana diety
- Strach przed właścicielem
- Weterynarz
- Otoczenie kenelowe (jeżeli pies nie jest przyzwyczajony do kenela)
Prawidłowa socjalizacja czy habituacja powinna być wykonywana krok po kroku. Najpierw należy obniżać poziomu stresu, tak aby pies mógł sobie z nim poradzić, a potem oswajać z coraz bardziej skomplikowanymi sytuacjami. Każde doświadczenie powinno być pozytywne i pozostawiać dobre wspomnienia – np. NIE wciągamy bojącego się psa na siłę do autobusu! Każde złe doświadczenie wzmacnia lęk i niechęć – następnym razem będzie tylko gorzej.
Sposoby na uspokojenie psa
- klatka (do której jest przyzwyczajony – współczesna nora)
- nauka, a nie zmuszanie
- zabranie psa z sytuacji stresowej, danie mu przestrzeni, usunięcie obiektów wywołujących strach
- wprowadzenie rutyny w codziennym życiu (przewidywalność dnia u psa uspokaja go)
- ignorowanie zachowań złych/niepożądanych (aby ich nie wzmocnić)
- niestosowanie kar
- umożliwienie psu odnoszenia sukcesów
- kamizelki „burzowe” typu Thundershirt (ciasne i sztywne – nałożenie presji fizycznej odciążając komórki nerwowe)
- calming cap – kapturek na oczy z meszku (ograniczenie bodźców wzrokowych – pies widzi światło i cienie)
- zabawki interaktywne i quizballe
- feromony i krople Bacha
Jak pies radzi sobie ze stresem
Zasada 3F
Sposób flight widoczny jest często w kontaktach naszego psa z innymi psami, kiedy to on ciągle ucieka – wtedy to nie jest zabawa. Sposób fight to czasami dla psów ostateczność, gdy żadne wysyłane przez nich sygnały stresu nie działają. Dlatego trochę napięta oglądam filmiki na mediach społecznościowych z podpisami o miłości psa do dziecka, gdzie rodzice ustawiają małe dziecko na grzbiecie psa, które np. ciągnie go za uszy, a pies w tym czasie wysyła wiele sygnałów stresu do swoich właścicieli. Sposób freeze, jest widoczny np. u weterynarza podczas badania. Czasem nam się wydaje, że pies jest taki grzeczny bo się nawet nie rusza w klinice, a on właśnie stosuje jedną ze strategii poradzenia sobie ze stresem. Ruch prowokuje potencjalnego napastnika do ataktu, więc pies zamiera w bezruchu.
Czasami widoczny jest także sposób „FLIRT” tzn. gdy pies jest w stresie np. w kontakcie z innym psem zaczyna przekierowywać stres na zabawę, kładzie się na plecy pokazując potencjalnemu napastnikowi, że nie chce z nim wchodzić w żaden konflikt.
Podsumowanie
Jako właściciele i opiekunowie powinniśmy zawsze stawać w interesie naszego psa. Jeżeli np. mamy psa lękowego, który jeszcze boi się kontaktów z ludźmi, a jeden z przechodniów chce go pogłaskać, miejmy odwagę odmówić. Pamiętajmy, że każde złe doświadczenie wzmacnia lęk i niechęć. Stojąc w obronie naszego psa, budujemy z nim relację, on wie, że w trudnych sytuacjach mu pomożemy, może nam ufać. Bądźmy uważni na sygnały wysyłane przez naszego psa, a będziemy mogli uniknąć wielu konfliktów. Krótkotrwały stres działa mobilizująco na psa, a jego organizm szybko powraca do homeostazy. Natomiast długotrwały, chroniczny stres może przyczynić się do powstania problemów behawioralnych oraz zdrowotnych.
